Η κρίση της εφηβείας

Είναι μεγάλος ο αριθμός των γονιών που δηλώνουν ότι έχουν σημαντικές δυσκολίες με τα παιδιά τους στην περίοδο της εφηβείας. Ωστόσο, αντίστοιχα σημαντικός αριθμός εφήβων παραπονιέται ότι οι γονείς τους δεν τους καταλαβαίνουν. Είναι βέβαιο ότι η επικοινωνία μεταξύ γονιών και παιδιών κατά την εφηβική ηλικία είναι μια δύσκολη υπόθεση. Κατά την περίοδο της εφηβείας παρουσιάζεται η μεγαλύτερη κρίση ταυτότητας στην ζωή του ανθρώπου με τελικό αποτέλεσμα τη σωματική και κοινωνική ωρίμανση του ατόμου, καθώς και τη τελική αποκρυστάλλωση της προσωπικότητας του. Η πορεία προς την ενηλικίωση και την ανεξαρτητοποίηση περνά υποχρεωτικά από μια αλλαγή στις σχέσεις μεταξύ του έφηβου και των γονιών του. Η νέα κατάσταση δεν έρχεται χωρίς δυσκολίες και αντιπαραθέσεις με τους γονείς. Παρά τις δυσκολίες όμως, που φυσιολογικά υπάρχουν, η κατάσταση δεν πρέπει να αφήνεται να εξελίσσεται αρνητικά. Υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνονται για τη βελτίωση των σχέσεων γονέων και παιδιών εφηβικής ηλικίας.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ

• Οι γονείς πρέπει να συνεχίσουν να έχουν την ευθύνη του παιδιού τους και να αποτελούν το σταθερό στήριγμα πάνω στο οποίο ο έφηβος θα μπορεί να ακουμπήσει για όσο το χρειάζεται.
• Βοηθάει πολύ επίσης να είναι διαθέσιμοι όταν τους χρειάζεται, δίνοντας χρόνο για να ακούσουν τον έφηβο, χωρίς όμως να του κάνουν κήρυγμα που θα τον κάνει να απομακρυνθεί. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να ασπάζονται θέλοντας και μη τις απόψεις του εφήβου. Ίσα – ίσα είναι σημαντικό οι γονείς να έχουν ξεκάθαρες απόψεις και να μένουν σταθεροί σε αυτές.
• Οι γονείς χρειάζεται να είναι συναισθηματικά παρόντες, να είναι σταθεροί στις συναισθηματικές μεταπτώσεις του εφήβου, να είναι δεκτικοί και ευλύγιστοι και να είναι ενωμένοι μεταξύ τους. Είναι επομένως απαραίτητη η ευελιξία και η ικανότητα των γονέων να ανέχονται να αγνοούνται από τους εφήβους χωρίς να εισπράττουν αυτήν την αδιαφορία σαν προσωπική τους αποτυχία και να μην επιδιώκουν διαρκώς την επιβεβαίωση από τους εφήβους ότι είναι καλοί γονείς.
• Ακόμη οφείλουν, καθώς ο έφηβος μεγαλώνει, να του δίνουν όλο και μεγαλύτερη ανεξαρτησία. Καλό είναι επίσης να αναγνωρίζουν την ανάγκη του για προσωπικό χώρο μέσα στο σπίτι και αν γίνεται να του τον παρέχουν, επιτρέποντάς του σε αυτόν να κάνει ότι θέλει χωρίς περιορισμούς. Ωστόσο,  στο υπόλοιπο σπίτι είναι σημαντικό να συμμορφώνεται με τους κανόνες του σπιτιού.
• Να θυμόμαστε ακόμη ότι σημαντικό στοιχείο στην επικοινωνία με το παιδί είναι η αυθεντικότητα και ο σεβασμός στην προσωπικότητα του. Ο γονιός δεν θα πρέπει να επιβάλλεται επειδή είναι αυθεντία και να τιμωρεί χωρίς να προσπαθεί να κατανοήσει την ψυχολογική κατάσταση του εφήβου.

      Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι  όλοι μας ήμασταν κάποτε έφηβοι και όμως επιζήσαμε. Εάν οι γονείς αποδεχτούν την αλλαγή του ρόλου τους και συνεχίσουν να ζουν οι ίδιοι μια ευχάριστη γεμάτη προσωπική και συντροφική ζωή, τότε πιθανότατα δεν θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα με τους εφήβους τους.  Άλλωστε από έρευνες αποδεικνύεται ότι το 85% των εφήβων συμπαθούν τους γονείς τους και έχουν καλές σχέσεις μαζί τους!

Διδασκαλία παιδιών με νοητική υστέρηση

            Τα άτομα με νοητική υστέρηση έχουν ποικίλες και διαφορετικές ανάγκες, συγκριτικά με τα άτομα που δεν παρουσιάζουν δυσκολίες νόησης. Η σοβαρότητα της καθυστέρησης, η ποιότητα της παρέμβασης και φυσικά τα ατομικά χαρακτηριστικά παίζουν σπουδαίο ρόλο στην διαμόρφωση του προγράμματος για τη διδασκαλία ατόμων με δυσκολίες. Στη συνέχεια ακολουθούν κάποιες πρακτικές συμβουλές για την διδασκαλία παιδιών με νοητική υστέρηση.

1. Η διδασκαλία πρέπει να γίνεται σε μικρά βήματα(baby steps). Ο όρος αυτός έχει ως στόχο να ενθαρρύνει όσους ασχολούνται με άτομα με νοητική υστέρηση να απλοποιήσουν και να κάνουν πιο εύκολα αυτά που θέλουν να διδάξουν. Μία τέτοια τεχνική είναι ικανή να κρατήσει χαμηλά τα επίπεδα απογοήτευσης και να επιτρέψει στην μάθηση να λάβει χώρα.
2.  Προσφέρεται συγκεκριμένες μαθησιακές εμπειρίες. Εισάγετε νέες ιδέες με μια φυσική, άμεση προσέγγιση. Για παράδειγμα, οργανώστε μικρές επισκέψεις σε δημόσιες υπηρεσίες για μια σημαντική διδακτική εμπειρία.
3. Μην “βομβαρδίζετε” το παιδί με πολλαπλές και σύνθετες οδηγίες.
4. Να είστε σαφής σε αυτό που ζητάτε από το παιδί να εκτελέσει ή να μάθει.
5. Προσφέρεται άμεση και θετική ανατροφοδότηση. Η θετική ανατροφοδότηση τα ενθαρρύνει να συνεχίσουν να προσπαθούν. Εάν ένα παιδί κατακτήσει μία έννοια ή φτάσει σε έναν προκαθορισμένο και προαποφασισμένο στόχο, είναι σημαντικό να επιβραβεύεται αμέσως.
6.  Τραγουδήστε ένα τραγούδι. Η μουσική είναι ένας σημαντικός ενισχυτής για όλα τα παιδιά, και ιδιαίτερα για τα παιδιά με νοητική υστέρηση. Τραγουδώντας ένα απλό, παιχνιδιάρικο τραγούδι το οποίο συμβαδίζει με εκείνα που θέλουμε να διδάξουμε στο παιδί, ενθαρρύνεται το παιδί να συμμετάσχει στην όλη διαδικασία μάθησης με ένα διασκεδαστικό και εναλλακτικό τρόπο.
7. Σημαντικό είναι να εμπλέκεται η οικογένεια και όσοι παίζουν κάποιο ρόλο στη ζωή του παιδιού και στην διδασκαλία του.
8.  Υπομονή. Η πιο σημαντική συμβουλή που μπορεί να δοθεί είναι να έχουμε υπομονή. Τα άτομα με νοητική υστέρηση συχνά είναι απρόβλεπτα στο τι μπορούν να μάθουν αλλά και στο τι μπορεί να πυροδοτήσει μία συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αυτό που σε όλους εμάς φαίνεται σαν ξέσπασμα, είναι συχνά ο τρόπος τους να μας πουν κάτι, για παράδειγμα «Είναι τόσο δύσκολο αυτό που μου ζητάς να κάνω», «Είμαι απογοητευμένος”, ή  «Είμαι κουρασμένος», «Χρειάζομαι ένα διάλειμμα». Πάρτε το χρόνο να μάθετε τις ανάγκες του παιδιού και ποια είναι.

          Σαν επίλογο, λοιπόν αυτού του κειμένου μπορούμε να πούμε ότι κάθε παιδί μπορεί να διδαχτεί. Το καθένα βέβαια, μαθαίνει με τον δικό του ρυθμό και τρόπο και μέσω διαφορετικών τεχνικών και μεθόδων. Βρείτε παιγνιώδεις τεχνικές οι οποίες ταιριάζουν στο συγκεκριμένο παιδί που απευθύνεστε. Φανείτε θετικοί και υπομονετικοί όταν αποτυγχάνουν και δώστε τους την επιβράβευση όταν πετύχουν τον επιθυμητό στόχο.

Επιλογή αθλήματος ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.

Η άθληση στην παιδική ηλικία ευνοεί την καλή σωματική κατάσταση, ωστόσο δεν ταιριάζουν όλα τα είδη άθλησης σε όλα τα παιδιά και σε όλες τις ηλικίες. Βοηθήστε λοιπόν, το παιδί σας να βρει το κατάλληλο άθλημα. Σκεφτείτε αθλήματα που ταιριάζουν στα παιδιά και άλλες φυσικές δραστηριότητες που είναι προσιτές και φιλικές προς τα παιδιά. Με την δική σας ενθάρρυνση και στήριξη, βρείτε εκείνα τα αθλήματα που θα ανάψουν την σπίθα και θα ξυπνήσουν το ενδιαφέρον στα παιδιά σας. Πηγαίνετε μαζί με τα παιδιά σας σε τοπικές αθλητικές οργανώσεις και δράσεις και μοιραστείτε το δικό σας ενδιαφέρον και πάθος για την άθληση.

Δραστηριότητες ανάλογες με την ηλικία.

Το παιδί σας είναι πιθανό ενστικτωδώς να δείξει ενδιαφέρον για κάποιο συγκεκριμένο άθλημα. Ξεκινήστε με αυτό, ωστόσο πάντα να έχετε στο νου σας την ηλικία του, το επίπεδο ωριμότητας, καθώς και τις αντιληπτικές του δεξιότητες.

Ηλικία 2 με 5

Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά ξεκινούν να κατακτούν σιγά σιγά πολλές βασικές κινητικές δεξιότητες, ωστόσο είναι ακόμη μικρά για να συμμετέχουν σε ένα οργανωμένο άθλημα. Πολλές δεξιότητες που απαιτούνται για τη συμμετοχή σε ένα ομαδικό άθλημα δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί. Εξαιτίας αυτού λοιπόν, καλό είναι να επιλέγονται δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ως μη δομημένες και «ελεύθερες». Όπως για παράδειγμα, τρέξιμο, κολύμπι, να πετούν και να πιάνουν τη μπάλα, να πέφτουν κάτω και να κυλιούνται, να παλεύουν. Σε αυτή την ηλικία χρειάζεται να υπάρχει ένα ελεύθερο παιχνίδι χωρίς κανόνες. Ωστόσο, ακόμη και αν χρειάζεται να υπάρχουν κανόνες, και αυτοί πρέπει να είναι μέσα στα πλαίσια του παιχνιδιού τους. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν μπορούν να προσηλωθούν σε οδηγίες και γι’ αυτό μαθαίνουν καλύτερα όταν ανακαλύπτουν μόνα τους ή πειραματίζονται.

Ηλικία 6 με 9

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, η όραση τους αλλά και οι δεξιότητες προσοχής και μεταβίβασης (π.χ. να πετούν την μπάλα σε κάποια απόσταση) αναπτύσσονται. Είναι επίσης πια, περισσότερο ικανά να ακολουθήσουν κανόνες και οδηγίες. Ωστόσο,  τα παιδιά σε αυτή την ηλικία υπολείπονται ακόμη σε κινητικές και αντιληπτικές δεξιότητες, γι αυτό τον λόγο όποιο άθλημα και αν επιλεγεί χρειάζεται να προσαρμοστεί, σε ότι αφορά την οργάνωση και τις απαιτήσεις του, στα μέτρα και τις δυνατότητες αυτής της ηλικίας. Κατάλληλα σπορ σε αυτή την ηλικία είναι το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ και το βόλεϊ.

Ηλικία 10 με 12

Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά πια έχουν εξελιχθεί αναπτυξιακά σημαντικά. Η ικανότητα τους να κατανοούν και να ανακαλούν στο μυαλό τους στρατηγικές που έχουν μάθει στο άθλημα τους, έχουν αναπτυχθεί αρκετά πια. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι έτοιμα πια τυπικά, να συμμετέχουν σε πιο σύνθετα αθλήματα (τα οποία απαιτούν πολλαπλές δεξιότητες), όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το βόλεϋ.  Από αυτή την ηλικία επίσης τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία. Έτσι σωματικές διαφοροποιήσεις μεταξύ παιδιών ιδίως των αγοριών στην ίδια ηλικία φαντάζουν δραματικές. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την επιλογή του αθλήματος που ταιριάζει στο παιδί.

Ανακεφαλαιώνοντας, λοιπόν, να τονίσουμε τη σημαντικότητα της φυσικής δραστηριότητας για όλους και κυρίως για τα παιδιά, τα οποία μέσω της άθλησης έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν βασικές και σημαντικές δεξιότητες. Αν υπάρξει η κατάλληλη επιλογή δραστηριοτήτων αλλά και συμπεριφορών από μέρους των γονιών και των προπονητών, θα κτιστούν οι βάσεις ενός δραστήριου και υγιεινού τρόπου ζωής. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να παρακινηθούν τα παιδιά στη φυσική δραστηριότητα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σωματική άσκηση είναι χρήσιμη για τα παιδιά και γενικά όσο νωρίτερα αρχίζουν τόσο το καλύτερο.